การท่อง:
ธาตุ 8 หมวด
หมวด ภู ธาตุ ลง อ เอ ปัจจัย
หมวด รุธ ธาตุ ลง อ เอ ปัจจัย และนิคคหิตอาคม หน้าพยัญชนะที่สุดธาตุ
หมวด ทิว ธาตุ ลง ย ปัจจัย
หมวด สุ ธาตุ ลง ณุ ณา ปัจจัย
หมวด กี ธาตุ ลง นา ปัจจัย
หมวด คห ธาตุ ลง ณฺหา ปัจจัย
หมวด ตน ธาตุ ลง โอ ปัจจัย
หมวด จุร ธาตุ ลง เณ ณย ปัจจัย
(ภู-รุ-ทิ-สุ กี-ค-ต-จุ)
อกัมมธาตุ ธาตุที่ไม่ต้องมีกรรมมารับ
สกัมมธาตุ ธาตุที่ต้องมีกรรมมารับ
ปัจจัยอาขยาต
กัตตุวาจก ลง อ เอ ย ณุ ณา นา ณฺหา โอ เณ ณย ปัจจัย
กัมมวาจก ลง ย ปัจจัย (กับ อิ อาคม หน้า ย)
ภาววาจก ลง ย ปัจจัย (และ เต วัตตมานา)
เหตุกัตตุวาจก ลง เณ ณย ณาเป ณาปย ปัจจัย
เหตุกัมมวาจก ลง ปัจจัย 10 ตัวในกัตตุวาจกด้วย ลงเหตุปัจจัยคือ ณาเป ด้วย ลง ย ปัจจัย กับทั้ง อิ อาคมหน้า ย ด้วย
วาจก
กัตตุวาจก ยกผู้ทำเป็นประธาน กัตตุวาจก ยกผู้ทำ เป็นประธาน
กัมมวาจก ยกผู้ที่ถูกกระทำ เป็นประธาน
เหตุกัตตุวาจก ยกผู้ใช้ให้ทำ เป็นประธาน
เหตุกัมมวาจก ยกสิ่งที่เขาใช้ให้บุคคลทำ เป็นประธาน
ภาววาจก บอกเพียงความมีความเป็น ไม่มีประธาน
วิภัตติอาขยาต
(คำในวงเล็บ คือ วิภัตติฝ่ายอัตตโนบท – ฝั่งขวามือ จะไม่ท่องก็ได้ หรือจะท่องภายหลังก็ได้ เพราะมีใช้น้อยมาก
แต่ให้ท่องวิภัตติส่วนที่ใช้แทนกัน ซึ่งแสดงไว้ต่อจากนี้)
วตฺตมานา บอกปัจจุบันกาล แปลว่า ‘…อยู่, ย่อม…, จะ…‘
ติ อนฺติ – สิ ถ – มิ ม (เต อนฺเต – เส วฺเห – เอ มฺเห)
ปญฺจมี บอกความบังคับ, ความหวัง, ความอ้อนวอน แปลว่า ‘จง…, …เถิด, ขอจง…‘
ตุ อนฺตุ – หิ ถ – มิ ม (ตํ อนฺตํ – สฺสุ วฺโห – เอ อามฺหเส)
สตฺตมี บอกความยอมตาม, ความกำหนด, ความรำพึง แปลว่า ‘ควร…, พึง…, พึง…‘
เอยฺย เอยฺยุํ – เอยฺยาสิ เอยฺยาถ – เอยฺยามิ เอยฺยาม (เอถ เอรํ – เอโถ เอยฺยวฺโห – เอยฺยํ เอยฺยามฺเห)
ปโรกฺขา อดีตกาล แปลว่า ‘…แล้ว‘
อ อุ – เอ ตฺถ – อํ มฺห (ตฺถ เร – ตฺโถ วฺโห – อึ มฺเห)
หิยตฺตนี บอกอดีตกาล แปลว่า ‘…แล้ว’ ถ้ามี อ นำหน้า แปลว่า ‘ได้…แล้ว’
อา โอ – อํ อู – ตฺถ มฺห (ตฺถ ตฺถุํ – เส วฺหํ – อึ มฺหเส)
อชฺชตฺตนี บอกอดีตกาล แปลว่า ‘…แล้ว’ ถ้ามี อ นำหน้า แปลว่า ‘ได้…แล้ว’
อี อุํ – โอ ตฺถ – อึ มฺหา (อา อู – เส วฺหํ – อํ มฺเห)
ภวิสฺสนฺติ บอกอนาคตกาล แปลว่า ‘จัก…‘
สฺสติ สฺสนฺติ – สฺสสิ สฺสถ – สฺสามิ สฺสาม (สฺสเต สฺสนฺเต – สสฺเส สฺสวฺเห – สฺสํ สฺสามฺเห)
กาลาติปตฺติ บอกอนาคตกาลของอดีต แปลว่า ‘จัก…แล้ว’ ถ้า มี อ นำหน้า แปลว่า ‘จักได้…แล้ว’
สฺสา สฺสํสุ – สฺเส สฺสถ – สฺสํ สฺสามฺหา (สฺสถ สฺสึสุ – สสฺเส สสฺวฺเห – สฺสํ สฺสามฺหเส)
ท่องวิภัตติฝ่ายอัตตโนบท (ฝั่งขวามือ) ที่ใช้แทนวิภัตติฝ่ายปรัสสบท (ฝั่งซ้ายมือ):
วตฺตมานา ใช้ เต แทน ติ, ใช้ อนฺเต แทน อนฺติ.
ปญฺจมี ใช้ ตํ แทน ตุ, ใช้ สฺสุ แทน หิ.
สตฺตมี ใช้ เอถ แทน เอยฺย, ใช้ เอยฺยํ แทน เอยฺยามิ.
ภวิสฺสนฺติ ใช้ สฺสํ แทน สฺสามิ.
ท่องย่อเฉพาะวิภัตติ
ติ อนฺติ – สิ ถ – มิ ม
ตุ อนฺตุ – หิ ถ – มิ ม
เอยฺย เอยฺยุํ – เอยฺยาสิ เอยฺยาถ – เอยฺยามิ เอยฺยาม
อ อุ – เอ ตฺถ – อํ มฺห
อา โอ – อํ อู – ตฺถ มฺห
อี อุํ – โอ ตฺถ – อึ มฺหา
สฺสติ สฺสนฺติ – สฺสสิ สฺสถ – สฺสามิ สฺสาม
สฺสา สฺสํสุ – สฺเส สฺสถ – สฺสํ สฺสามฺหา
กาลในอาขยาต
ปัจจุบันกาล (วัตตมานา)
• ปัจจุบันแท้ แปลว่า …อยู่
• ปัจจุบันใกล้อดีต แปลว่า ย่อม…
• ปัจจุบันใกล้อนาคต แปลว่า จะ…
อดีตกาล
• อดีตล่วงแล้วไม่มีกำหนด (ปโรกขา) แปลว่า …แล้ว
• อดีตล่วงแล้ววานนี้ (หิยัตตนี) แปลว่า …แล้ว ถ้ามี อ นำหน้า แปลว่า ได้…แล้ว
• อดีตล่วงแล้ววันนี้ (อัชชัตตนี) แปลว่า …แล้ว ถ้ามี อ นำหน้า แปลว่า ได้…แล้ว
อนาคตกาล
• อนาคตของปัจจุบัน (ภวิสสันติ) แปลว่า จัก…
• อนาคตของอดีต (กาลาติปัตติ) แปลว่า จัก…แล้ว ถ้ามี อ นำหน้า แปลว่า จักได้…แล้ว
บท
ปรัสสบท บทเพื่อผู้อื่น เป็นเครื่องหมายกัตตุวาจก-เหตุกัตตุวาจก
อัตตโนบท บทเพื่อตน เป็นเครื่องหมายกัมมวาจก-เหตุกัมมวาจก-ภาววาจก
(วจนะ เหมือนในนามศัพท์)
(บุรุษ เหมือนในสัพพนาม)
ประธานกับกิริยาอาขยาต ต้องมีบุรุษและวจนะตรงกัน
ความคิดเห็น